Agentuur en distributie binnen EU Lidstaten

4 oktober 2022 Door: Cerena de Vries

In de praktijk worden soms agentuur- en distributieovereenkomsten met elkaar verward. Wat onhandig is, aangezien het loont om bewust voor het een of het ander te kiezen, afhankelijk van de doelstellingen van uw onderneming en het risico dat u bereid bent te lopen. Verder verschilt de geldende regelgeving binnen EU-lidstaten omtrent agentuur en distributie. Dit kan voor conflicten en onduidelijkheden zorgen. Vaak zijn deze conflicten te voorkomen. Wanneer partijen weten wat ze van elkaar kunnen verwachten en welk recht er van toepassing is op de overeenkomst, zullen er minder onduidelijkheden ontstaan. Om deze reden nemen wij u in dit blog mee langs de verschillen tussen een agentuur- en een distributieovereenkomst. Ook zetten wij uiteen wanneer het voordelig is om voor een agentuur- of een distributieovereenkomst te kiezen, en waar u op moet letten als u de overeenkomst aangaat met een partij uit een andere lidstaat.

Agentuur

Een handelsagent bemiddelt bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de onderneming en derden, dit wordt ook wel agentuur genoemd. De agent is dus zelf geen partij bij de overeenkomst met de klant. Handelsagenten opereren op zelfstandige basis maar hebben wel een langdurige relatie met de opdrachtgever (ook wel ‘principaal’ genoemd). Dit maakt een handelsagent anders dan de handelsvertegenwoordiger, aangezien een vertegenwoordiger als werknemer in naam van de onderneming opereert.

Wanneer u een samenwerkingsrelatie aangaat die in praktijk voldoet aan de kenmerken van een agentuurovereenkomst, dan is dwingende wetgeving van toepassing. Deze wetgeving is binnen Europa gebaseerd op een richtlijn die de Europese Unie heeft ontworpen. Een richtlijn bevat doelstellingen waar alle lidstaten van de Europese Unie aan moeten voldoen Het beoogde resultaat staat vast maar lidstaten mogen zelf bepalen hoe ze de richtlijn uitwerken. Landen hebben dus een zekere mate beleidsvrijheid bij de implementatie van de richtlijn. Alle EU-landen hebben de agentuurrichtlijn inmiddels geïmplementeerd in hun nationale wetgeving, waardoor er een soort “minimumniveau” van bescherming is gecreëerd voor de handelsagent. Het staat landen wel vrij om meer bescherming te bieden dan de richtlijn voorschrijft en in de praktijken zijn er ook verschillen tussen verschillende Europese landen. Wanneer u dus een samenwerking aangaat met een handelsagent die in het buitenland is gevestigd, is het dus belangrijk om na te gaan welke agentuurwetgeving het meest voordelig of praktisch is voor u. In principe is op een overeenkomst tussen Belgische onderneming en een Duitse handelsagent het recht van toepassing van het land waar de agent is gevestigd, dus het Duitse recht. Maar hier kan contractueel van worden afgeweken: partijen kunnen in hun agentuurovereenkomst zelf het toepasselijk recht bepalen. Naast de rechtskeuze is het bij internationale overeenkomsten belangrijk om overeen te komen wat de bevoegde rechtbank is voor het afhandelen voor geschillen (forumkeuze). Als Nederlandse ondernemer kunt u overeenkomen dat geschillen door de Nederlandse rechter moeten worden beslecht. Wanneer er geen bevoegde rechter wordt overeengekomen, dan is de rechter van de woonplaats van de gedaagde partij bevoegd.

Distributie

Bij distributie wordt er een overeenkomst gesloten tussen een leverancier of fabrikant en een partij die deze producten inkoopt en vervolgens weer doorverkoopt. De distributeur bepaalt dan gewoonlijk ook zelf de eindprijs, de verkoopvoorwaarden en de lokale klantenservice bij de doorverkoop. De distributeur haalt zijn inkomsten uit de winst die hij maakt met de doorverkoop van de producten. Anders dan een agent is een distributeur dus wel partij bij de overeenkomst met de klant.

Wanneer ondernemer en distributeur in deze verhouding met elkaar willen opereren dan stellen de partijen samen een distributieovereenkomst op. Er is bij een distributieovereenkomst veel minder bescherming voor de distributeur vanuit de wetgeving dan voor een agent. De distributieovereenkomst is namelijk een zogenoemde ‘onbenoemde overeenkomst’. Wanneer u als distributeur in zo’n geval na laat een overeenkomst met de leverancier of fabrikant op te stellen is er geen vangnet van Europese of Nederlandse wetgeving waar u op terug kunt vallen en dus bent u als distributeur overgeleverd aan het oordeel van de rechter wanneer er een geschil ontstaat. Het is dus vooral voor de distributeur belangrijk om een overeenkomst op te stellen waarin u zaken als levering, betaling, exclusiviteit, opzeggen van de overeenkomst, et cetera vastlegt. Hierbij moet u wel opletten dat de afspraken rondom exclusiviteit en non-concurrentie niet in strijd zijn met het Nederlandse en Europese mededingingsrecht.

Doet u internationaal zaken? Dan is het slim om te checken of de distributieovereenkomst in het land van de distributeur wel is geregeld in de nationale wetgeving. In sommige landen is dit namelijk het geval, zoals in België en Duitsland, waardoor de distributeur mogelijk meer rechten heeft dan onder Nederlands recht het geval is. Het is dan ook, net als bij de agentuurovereenkomst, belangrijk om te kiezen welk recht er toepasselijk is en dit op te nemen in de overeenkomst. Ook de forumkeuze is belangrijk om op te nemen.

Kiest u als leverancier of fabrikant voor agentuur of distributie?

Een distributeur handelt voor eigen risico, hij koopt de goederen bij u in en bepaalt verder wat hij daar mee doet (prijs, verkoopvoorwaarden, klantenservice). De keerzijde hiervan is wel dat u geen relatie op kunt bouwen met de klanten en dat de distributeur een eigen winstmarge kan bepalen waardoor u geen grip heeft op de prijs en de merkbeleving.

Een agent handelt uit uw naam, u blijft zelf verkoper van uw goederen. Hiermee loopt u dus wel een hoger risico aangezien u direct aan de klant factureert. Maar doordat u zelf aan uw klanten levert behoudt u invloed op de prijs en de merkbeleving. Wanneer u als fabrikant of leverancier een eigen merk heeft, houdt u mogelijk graag grip op alle zaken omtrent de verkoop. In dat geval is het verstandig om voor agentuur te gaan, maar u draagt dan dus wel zelf het debiteurenrisico. Verkoopt u goederen waarbij de merkbeleving minder belangrijk is, of wilt u voor de buitenlandse markt direct voorraad hebben in die regio, dan past een distributeur beter. Een distributeur ondersteunt ook bij de service en onderhoud van uw producten. Een distributeur zit gewoonlijk dichterbij de (buitenlandse) eindgebruiker. waardoor de levering sneller kan geschieden.

In onze webshop bieden wij onder de volgende voorbeeldcontracten aan voor agentuur- en distributiesamenwerkingen: