Bedrijfsovername: wat zijn de juridische mogelijkheden?

1 april 2021 Door: Ruben Groeneveld

Een bedrijfsovername kan op verschillende manieren juridisch vormgegeven worden. De bekendste vormen van overname zijn de aandelentransactie en de activa-passiva transactie. In dit blog bespreken we de voor- en nadelen van beide transacties.

  1. Aandelentransactie

Bij een aandelentransactie worden (een deel van) de aandelen in de onderneming verkocht. De aandelentransactie kan dus alleen gebruikt worden bij de overname van een BV of een NV.

Een voordeel van een aandelentransactie is dat de onderneming met al haar rechten en plichten overgaat op de koper, zodat koper en verkoper bijvoorbeeld niet tot in detail af hoeven te spreken welke activa er wel en niet worden verkocht. Dit betekent wel dat er een risico bestaat dat de koper ook de ‘lijken in de kast’, zoals bijvoorbeeld activa die niet courant meer zijn overneemt. Dit risico kan echter worden afgedekt door een due-dilligence onderzoek en garanties en vrijwaringen.

Een ander voordeel van de bedrijfsovername middels een aandelentransactie is dat de koper ook alle contracten, vergunningen, personeel en intellectuele eigendomsrechten overneemt. De nieuwe eigenaar hoeft dan geen nieuwe contracten met bijvoorbeeld leveranciers uit te onderhandelen of vergunningen bij de gemeente aan te vragen. Wel dient u bedacht te zijn op ‘change of control’ clausules in de lopende contracten. Deze clausules houden in dat de wederpartij het contract op kan zeggen of kan ontbinden wanneer de aandelen van de BV worden overgedragen.

De aandelentransactie is juridisch vrij eenvoudig te regelen in een koop-verkoop overeenkomst aandelen. Wel is voor de levering van de aandelen de tussenkomst van een notaris nodig. In onze webshop vindt u twee pakketten voor de koop-verkoop van aandelen. Deze pakketten dekken de aandelentransactie van begin tot eind, van de eerste geheimhoudingsverklaring tot de koop-verkoopovereenkomst, inclusief het due diligence onderzoek. Klik hier voor het pakket aandelentransactie locked box, en hier voor het pakket aandelentransactie met koopprijsaanpassing. Het verschil tussen beide pakketten ziet op de tijd die verstrijkt tussen het tekenen van de intentieverklaring en het tekenen van de uiteindelijke koop-verkoopovereenkomst. In die periode kan de waarde van de onderneming namelijk nog veranderen. Bij de locked box overname gaat het risico met betrekking tot de onderneming over op de koper vanaf de balansdatum van de meest recente jaarrekening ( de ‘effectieve datum’). De verkoper mag tot de leveringsdatum geen dividend of kapitaal meer onttrekken aan de onderneming. Bij de overname met koopprijsaanpassing is dit anders geregeld. Dat model houdt rekening met het opstellen van een overnamebalans per datum van levering van de aandelen. Vaak wordt de koopprijs gebaseerd op een voorlopige overnamebalans. De koopprijs kan worden gecorrigeerd als de definitieve overnamebalans gereed is, bijvoorbeeld als het eigen vermogen of het werkkapitaal afwijkt van de voorlopige cijfers. De overnamebalans wordt gezamenlijk vastgesteld of door een onafhankelijke deskundige.

  1. Activa-passiva-transactie

Bij een bedrijfsovername middels een activa-passiva-transactie wordt door koper en verkoper zo gedetailleerd mogelijk afgesproken welke activa en passiva worden overgenomen. Wat betreft de activa gaat het dan bijvoorbeeld om de inventaris, voorraden of intellectuele eigendomsrechten. De passiva bestaan uit de overeenkomsten die de onderneming heeft met afnemers en leveranciers, en schulden die de onderneming heeft. De overige rechten en plichten van de onderneming gaan niet over.

Een voordeel van de activa-passiva-transactie is dat de kans op het overnemen van ‘lijken in de kast’ aanmerkelijk lager is dan bij een aandelentransactie. Ook kan een activa-passiva transactie uitkomst bieden wanneer de verkoper bepaalde zaken niet over wil dragen of wanneer de koper bepaalde zaken, schulden of contracten niet wil overnemen. Met een activa-passiva-transactie kan dus veel maatwerk worden bereikt. Een activa-passiva-transactie wordt bijvoorbeeld gebruikt wanneer de koper alleen bepaalde activa of passiva wil overnemen en niet de hele onderneming of wanneer de rechtsvorm van verkoper geen B.V. of N.V. is, maar een eenmanszaak of v.o.f is.

Een nadeel van de activa-passiva-transactie kan zijn dat de koper allerlei contracten opnieuw moet afsluiten, of vergunningen opnieuw moet aanvragen. De koper kan hierbij geconfronteerd worden met contractspartijen die nieuwe en wellicht hogere eisen stellen. Wanneer de verkoper het bedrijfspand huurde bij een derde partij, biedt de wettelijke indeplaatsstelling in veel gevallen wel uitkomst voor de nieuwe huurder.

Voor een activa-passiva-transactie is in principe geen notaris nodig, behalve als de wet dit voor bepaalde activa zoals onroerende goederen voorschrijft. Wel moet bij een activa-passiva-transactie ieder actief gedetailleerd worden beschreven en overgedragen. Dit brengt in de regel meer kosten met zich mee dan de aandelentransactie. In onze webshop vindt u ook een compleet pakket voor de activa-passiva transactie. Daarnaast hebben wij modellen die specifiek gericht zijn op de bedrijfsovername van een webshop: het voorbeeld webshop overname met personeel en het voorbeeld webshop overname zonder personeel.