De royaltyovereenkomst

1 november 2019 Door: Lucas van Gilst

Voor ontwerpers is het aantrekkelijk om de productie en/of de distributie van hun ontwerpen uit handen te geven aan een producent of exploitant. Deze partijen zijn vaak ook de opdrachtgever: zij vragen de ontwerper een bepaald ontwerp voor hen te maken. Het vaststellen van een eerlijke vergoeding voor het maken van een ontwerp is echter lastig. Het creatieve proces van de ontwerper is moeilijk te waarderen, en het uiteindelijke succes van het ontwerp is onzeker. De waarde van een ontwerp kan eigenlijk pas na een tijd worden vastgesteld. De royaltyovereenkomst biedt dan uitkomst.

De ontwerper en de opdrachtgever spreken voor de vergoeding voor een ontwerp daarom vaak een zogenaamde royalty af. In de royaltyovereenkomst komen de ontwerper en de opdrachtgever een ‘verdeelsleutel’ overeen. Wanneer het om een productontwerp gaat, betaalt de opdrachtgever een percentage per verkocht product, vaak berekend over de netto verkoopprijs, aan de ontwerper. Bij bijvoorbeeld illustraties spreken partijen daarnaast ook af waar, hoe lang, en hoe vaak deze gebruikt mag worden.

Onderdelen van de royaltyovereenkomst

Niet alleen vergoeding in de vorm van royalty’s

Omdat het succes van een ontwerp altijd onzeker blijft, doet de ontwerper er goed aan om naast de vergoeding in de vorm van royalty’s ook een andere vorm van vergoeding te eisen. De reden daarvoor is dat alle risico’s bij de ontwerper komen te liggen wanneer partijen alleen een vergoeding in de vorm van royalty’s afspreken. Wanneer de producten namelijk slecht verkopen, krijgt hij bijna niets betaald. Dit terwijl de ontwerper ook veel tijd en materiaal in het ontwerp moet investeren. Door middel van een offerte of door het werken op basis van een uurtarief worden de risico’s beter tussen de ontwerper en de opdrachtgever verdeeld.

Soms krijgt de ontwerper ook een niet-terugvorderbaar voorschot voor de jaarlijks te betalen royalty’s. Dit voorschot wordt na ondertekening van het royaltycontract jaarlijks door de opdrachtgever verstrekt. Een dergelijk voorschot biedt de ontwerper in ieder geval een vergoeding voor zijn geïnvesteerde tijd, materiaal, etc. Het is mogelijk om het voorschot later te verrekenen met de nog te betalen royalty’s.

Wanneer de ontwerper voor het maken van het ontwerp per uur betaald heeft gekregen, ligt het royaltypercentage vaak wat lager. Andersom werkt dit ook. Een en ander hangt ook samen met de hoogte van het niet-terugvorderbaar voorschot.

Licentie

Een ontwerper die een nieuw product ontwerpt, verkrijgt hierover een intellectueel eigendomsrecht. Dit is het auteursrecht. Wanneer hij het gebruiksrecht voor zijn auteursrecht aan de opdrachtgever geeft, spreekt men van het uitgeven van een licentie. De royalty’s zijn naast de vergoeding voor het maken van het ontwerp dus ook aan te merken als vergoeding voor het uit handen geven van het gebruiksrecht van dat ontwerp. De licentie is vaak geografisch beperkt. Dit betekent dat de opdrachtgever het ontwerp slechts in het afgesproken gebied mag produceren en verkopen. Dit maakt het voor de ontwerper mogelijk om in een ander gebied zijn ontwerp te laten produceren en verkopen door een andere partij. Wel spreken partijen vaak exclusiviteit af. Dat betekent dat de ontwerper in het aangewezen gebied geen toestemming aan anderen verleent om het ontwerp te produceren en verkopen.

De berekening

Bij producten is de royalty vaak een percentage per verkocht product, berekend over de netto verkoopprijs. Maar dat hoeft niet: ook een royalty over bijvoorbeeld de productieprijs is mogelijk.

Controle van opgave en afrekening

Bij een vergoeding in de vorm van royalty’s is het belangrijk dat de verkoopaantallen in de opgave van de opdrachtgever kloppen. Dit omdat de opdrachtgever de ontwerper per verkocht product betaalt. Om gesjoemel met cijfers te voorkomen, is het goed om het recht van controle van de opgave en afrekening door een externe accountant in het contract op te nemen. De partijen spreken daarnaast af hoe ze de accountantskosten verdelen.

Afspraken over tijdstip van lancering in de royaltyovereenkomst

Voor een ontwerper is het nadelig als de opdrachtgever zijn ontwerp niet, of pas na een lange tijd op de markt brengt. Vandaar is het aan te raden om hier een afspraak over op te nemen in de royaltyovereenkomst.

Een voorbeeld royaltyovereenkomst vindt u hier.