De Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen

29 april 2021 Door: Ruben Groeneveld

Per 1 juli 2021 treedt de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) in werking. Met de WBTR wil de wetgever de kwaliteit van bestuur en toezicht bij stichtingen en verenigingen verbeteren. De focus ligt daarbij op stichtingen en verenigingen die actief zijn in de semipublieke sector. De wettelijke bepalingen omtrent bestuur en toezicht die al golden voor de NV en de BV zijn voor een deel overgenomen voor de stichting en de vereniging. In dit blog bespreken we de belangrijkste veranderingen.

Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen: de veranderingen

Wettelijke grondslag voor een toezichthoudend orgaan 

Voor de NV en de BV was er al een wettelijke grondslag voor het toezichthoudend orgaan, de Raad van Commissarissen. Deze wettelijke grondslag komt er met de WBTR ook voor de stichting en de vereniging. Het toezichthoudend orgaan kan worden ingesteld door middel van het instellen van een One Tier Board of door het invoeren van een Raad van Commissarissen. Dit mag ook een Raad van Toezicht worden genoemd, maar de wettelijke regels voor een Raad van Commissarissen zijn van toepassing. Het instellen van een toezichthoudend orgaan is niet verplicht.

Het ‘rechtspersoonlijk’ belang

De WBTR voorziet daarnaast in een wettelijke normstelling voor de taakvervulling van bestuurders en commissarissen van de stichting en de vereniging. Ook deze nieuwe bepaling is gebaseerd op het reeds bestaande NV/BV-recht. De normstelling houdt in dat in de wet verankerd wordt dat de bestuurders/commissarissen zich moeten richten naar het belang van de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie.

Tegenstrijdig belang

De WBTR trekt de tegenstrijdig belangregeling voor alle rechtspersonen gelijk. Deze regeling houdt in dat de bestuurder of de commissaris die een tegenstrijdig belang heeft, uitgesloten wordt van de beraadslaging en de besluitvorming over het onderwerp waarbij hij een tegenstrijdig belang heeft. Er is sprake van een tegenstrijdig belang indien de functionaris een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang van de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie.

Bestuurdersaansprakelijkheid in de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen

Ook de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen van verenigingen en stichtingen die vennootschapsbelastingplichtig zijn of die semipubliek zijn wordt door de WBTR veranderd. Wanneer het bestuur zijn administratie niet goed op orde heeft, of wanneer de jaarrekening niet op tijd gepubliceerd is, staat kennelijk onbehoorlijk bestuur onweerlegbaar vast. Ook wordt dan vermoed dat deze onbehoorlijke taakvervulling een belangrijke oorzaak van faillissement is. Dit vermoeden is wel weerlegbaar.

Bestuurderscollegialiteit

De WBTR voert daarnaast de ‘bestuurderscollegialiteit’ in voor de stichting en de vereniging. Dit principe betekent dat aan een bestuurder meerdere stemmen toegekend kunnen worden in de vergadering, maar dat één bestuurder nooit meer stemmen mag hebben dan de andere bestuurders gezamenlijk.

Verplichte belet- en ontstentenis regeling in de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen

Met de WBTR wordt het voor alle rechtspersonen verplicht om in de eerstvolgende statutenwijziging een belet- en ontstentenis regeling op te nemen. Belet betekent de tijdelijke afwezigheid van een bestuurder of commissaris. Ontstentenis betekent dat er een vacature vrijkomt voor bestuurder of commissaris.