Ontslagbescherming voor bestuurder in aandeelhoudersovereenkomst?

In de aandeelhoudersovereenkomst kunnen de aandeelhouders onder meer regelen wie de B.V. zal besturen. Het kan zijn dat de statutair bestuurder ook één van de aandeelhouders is. Om de controle niet kwijt te raken kan het voor deze bestuurder belangrijk zijn dat hij niet zomaar ontslag krijgt. Dit kan hij via de aandeelhoudersovereenkomst regelen door daarin een versterkte meerderheid of unanimiteit voor ontslagbesluiten te eisen. Hierdoor is voor een ontslag altijd de stem van deze bestuurder/aandeelhouder zelf nodig.

Maar op grond van de wet en jurisprudentie is die mogelijkheid niet onbegrensd. In artikel 2:244 BW staat dat in de statuten geen grotere versterkte meerderheid mag worden opgenomen dan 66,66%. De eis van een hele grote meerderheid of unanimiteit voor ontslag van een bestuurder is in de statuten dus niet toegestaan. Betekent dit nu dat de eis van een meerderheid die groter is dan 66,66% ook niet in een aandeelhoudersovereenkomst kan worden opgenomen?

Jurisprudentie is verdeeld

In de jurisprudentie wordt hier verschillend over gedacht. De algemene lijn is, dat het feit dat het verboden is om dit in de statuten op te nemen, niet betekent dat dit niet in een aandeelhoudersovereenkomst mag staan. Kortom, in de aandeelhoudersovereenkomst is op dit punt meer toegestaan dan in de statuten. Een eis van unanimiteit in de aandeelhoudersovereenkomst is op zich niet direct in strijd met artikel 2:244 BW.

Echter, rechters kunnen de aandeelhoudersovereenkomst op dit punt wel toetsen aan de redelijkheid en billijkheid van artikel 2: 8 BW. Stel dat een meerderheid van de aandeelhouders het ontslag van de bestuurder wenst, maar de betreffende bestuurder kan dit als aandeelhouder blokkeren op grond van de aandeelhoudersovereenkomst. De rechter kan dan op grond van artikel 2:8 BW bepalen dat het in strijd met redelijkheid en billijkheid is dat de bestuurder een beroep doet op de contractuele bescherming via de aandeelhoudersovereenkomst. Dit heeft tot gevolg dat de bestuurder toch met een gewone meerderheid kan worden ontslagen.

In een arrest van 13 januari 2015 heeft het Gerechtshof te Amsterdam bepaald dat het in beginsel onwenselijk is dat een bestuurder kan blijven zitten tegen de wens van meer dan 2/3 van de aandeelhouders. Een beroep op contractuele bescherming zal daarom snel in strijd zijn met artikel 2:8 BW.  Maar recentelijk, op 23 oktober 2018, heeft hetzelfde Gerechtshof dit enigszins genuanceerd door te beslissen dat een ontslagbesluit kan worden vernietigd, als dit in strijd zou zijn met een aandeelhoudersovereenkomst. Dit zal wel afhankelijk zijn van de omstandigheden, maar op zich is het toegestaan een dergelijke afspraak te maken.

Conclusie en advies

Een bestuurder/aandeelhouder kan zijn positie versterken via de aandeelhoudersovereenkomst.  Maar hij kan ontslag door een meerderheid van de aandeelhouders nooit helemaal voorkomen. Als een bestuurder/aandeelhouders zekerheid wil, dan kan hij beter voor letteraandelen kiezen. Dit kan alleen via de statuten, en het houdt in dat alleen aandeelhouders met aandelen A (bijvoorbeeld) de bestuurder A kunnen benoemen en ontslaan.

Wij hebben veel verschillende aandeelhoudersovereenkomsten kant en klaar in onze webshop.  Een overzicht vindt u hier.