Platencontract: welke soorten zijn er?

26 april 2022 Door: Cerena de Vries

Er zijn meerdere soorten platencontracten. Wanneer men in de volksmond spreekt over een platencontract, dan wordt dikwijls de artiestenovereenkomst bedoeld. Maar er is ook nog een andere veel gebruikte optie, namelijk: de licentieovereenkomst. In dit blog leest u wat het verschil is tussen deze twee contracten en welk contract u wanneer nodig heeft.

Platencontract: de artiestenovereenkomst

Om te beginnen met de artiestenovereenkomst. Dit is platencontract met een verregaande vorm van samenwerking tussen een label en de muzikant. Het label doet een financiële investering in o.a. opnames, mixing, mastering, promo. Dit is voordelig indien de muzikant (nog) niet genoeg geld heeft om de opname te maken, en financiële investering dus hiervoor nodig is. Deze investering geschiedt in ruil voor het exclusieve recht om de geluidsopnamen te maken en te exploiteren. De artiest draagt deze rechten in het artiestencontract over aan het label. Als tegenprestatie voor deze overdracht van rechten ontvangt de muzikant een vergoeding: royalty’s.

Overgedragen rechten

Welke rechten worden er bij een artiestenovereenkomst overgedragen aan het label?

  • Het recht op de opnamen te reproduceren op een drager, hieronder valt ook het aanbieden van de opnamen zoals bv. digitale downloads;
  • Het recht om de opnamen openbaar te maken, waaronder ook het aanbieden als stream en het uitzendrecht via alle media;
  • Het recht om de opnamen te synchroniseren (de muziek te koppelen aan films, commercials, televisieprogramma’s e.d.);
  • Het recht om bewerkingen van de opnames te maken en deze ook commercieel te exploiteren (bv. remixen);
  • Het recht om het artwork, de artiestennaam en de beeltenis (foto’s, tekeningen, e.d.) van de artiest te gebruiken ter promotie.

Exclusiviteit

De artiestenovereenkomst zal meestal op exclusieve basis worden aangegaan. Dit wil zeggen dat de muzikant de rechten aan het label overdraagt en niet aan nog een andere partij. Ook mag de muzikant tijdens de looptijd van de overeenkomst geen andere geluidsopnamen voor derden mag maken (en ook niet voor zichzelf). De exclusiviteit geldt meestal wereldwijd, maar er kan worden afgesproken dat de muzikant wel met andere internationale partners in zee mag gaan. Dit wordt dan vaak gedaan om effectieve exploitatie van de opnamen te verzorgen in zo veel mogelijk landen. Vaak heeft het label namelijk niet in alle ‘belangrijke’ landen distributiekanalen. Maar dikwijls is het in principe niet toegestaan, tenzij het label expliciet toestemt.

Royalty’s

De muzikant heeft recht op royalty’s, dat wil zeggen een percentage van de netto-opbrengst. Dit percentage wordt doorgaans berekend over de netto-inkomsten. Het percentage is afhankelijk van de bekendheid van de muzikant en het financieel risico dat het label loopt. Dit risico is hoger bij de artiestenovereenkomst dan bij de licentieovereenkomst omdat het label alle kosten dekt voor de mixing, mastering, productie en exploitatie. Hierdoor zal het percentage dus vaak lager uitvallen.

Voorbeeld platencontract

In onze webshop bieden wij een voorbeeldcontract aan. Dit model kan je helpen bij het opstellen van een artiestenovereenkomst, maar voor muzikanten is het aan te raden om hierbij juridische ondersteuning te vragen.

De licentieovereenkomst

Een andere vorm van het platencontract is de licentieovereenkomst. Bij een licentieovereenkomst draagt de muzikant geen rechten over, maar verleent hij (als licentiegever) het recht aan het label (de licentienemer) om bepaalde opnamen te exploiteren. Anders dan bij de artiestenovereenkomst wordt dus enkel het gebruiksrecht verleend, de licentiegever blijft dan zelf eigenaar van de opnamen. Hierdoor behoudt de licentiegever veel controle over de opname. De kosten en dus het financiële risico worden bij een licentieovereenkomst meestal verdeeld: de licentiegever zal zelf betalen voor de maken van de opnamen en de licentienemer is verantwoordelijk voor de kosten van fabricage en de kosten voor verkoop, promotie en marketing.

Overgedragen rechten

Het platenlabel krijgt alleen een licentie (het gebruiksrecht) om de opname voor een bepaalde periode in een bepaalde regio te verveelvoudigen en exploiteren. Het verschil met de artiestenovereenkomst is dat de muzikant zelf eigenaar blijft (mastereigenaar) en op die manier controle behoudt op de exploitatie, bijvoorbeeld door een recht op goedkeuring/inspraak bij synchronisaties, marketingacties, compilaties, sample gebruik etc. Wanneer de muzikant ook de componist is, kan het voordeliger zijn om een licentieovereenkomst te sluiten in plaats van de rechten over te dragen. De reden daarvan is dat het auteursrecht in dat geval bij de artiest blijft en niet wordt overgedragen. Let op: hier is kapitaal voor nodig omdat het label in deze situatie de productie van de opname dus niet financiert.

Exclusiviteit

Het is belangrijk om goed vast te leggen in hoeverre de licentie exclusief is aangegaan: mag de muzikant de opnamen ook op een compilatie van een ander label plaatsen? Betreft het specifieke opnamen of een specifiek project? Of gaat het om alle opnamen die gedurende een bepaalde tijd geproduceerd zijn? In tegenstelling tot de artiestenovereenkomst wordt de licentieovereenkomst meestal niet wereldwijd, maar uitsluitend voor bepaalde landen of regio’s aangegaan en kunnen er dus meerdere licenties worden verstrekt van een opname.

Royalty’s

In ruil voor het gebruiksrecht krijgt de licentiegever royalty’s over de verkoop van de opnamen. Dit is een percentage van de netto-opbrengst, waarvan de hoogte van het percentage afhankelijk is van de bekendheid van de artiest en het financieel risico dat het label draagt. De licentiegever is zelf verantwoordelijk voor de financiering en aanlevering van de opnamen. Hierdoor is het risico dat de licentienemer loopt lager en de royalty-vergoeding dus hoger. In de praktijk betaalt de licentienemer soms een deel van de productiekosten, dit wordt dan gezien als een voorschot op de royalty’s: de muzikant leent geld bij de producent wat in mindering wordt gebracht op de royalty’s.

Voorbeeldcontract

Voor de overdracht van auteursrechten of het uitgeven van licenties bieden wij voorbeeldcontracten aan in onze webshop.