Garanties en vrijwaringen: het belang en de verschillen

In de wereld van (juridische) overeenkomsten zijn er twee termen die vaak naar voren komen: garanties en vrijwaringen. Deze begrippen spelen een cruciale rol bij het beschermen van de belangen van beide partijen en zorgen voor een solide basis voor samenwerking en afspraken. Dit blog gaat in op deze twee instrumenten die bedacht zijn om de onzekerheid van de contractspartijen deels kunnen wegnemen, en zet uit elkaar wat de verschillen precies zijn tussen garanties en vrijwaringen.

Garanties

Wanneer men spreekt over garanties in een juridische context, wordt verwezen naar de verklaringen die de verkopende partij doet over bepaalde feiten of omstandigheden met betrekking tot het product, de dienst of het onderwerp van de overeenkomst. Garanties zijn bedoeld om het vertrouwen van de koper op te bouwen door bepaalde zekerheden te bieden. Bijvoorbeeld, in een aandelenoverdrachtsovereenkomst kan de verkoper een garantie geven over de nauwkeurigheid van de financiële informatie van het bedrijf.

Hierbij verklaart de verkopende partij dat dat de historische financiële cijfers (bv. de jaarrekeningen) van de onderneming juist en correct zijn. In de praktijk kom je garanties bijvoorbeeld tegen bij verkoop van producten, bij overnames en bij geleverd werk (denk bijvoorbeeld aan een garantieverklaring van een aannemersbedrijf).

Impliciete en expliciete garanties

Een garantie kan expliciet of impliciet zijn.

Een expliciete garantie is een belofte van de verkoper over bepaalde eigenschappen van het product. Stel je koopt een laptop, en de verkoper belooft schriftelijk dat de batterij minimaal zes uur meegaat bij normaal gebruik. Dit is een expliciete garantie. Als de batterij binnen de garantieperiode van bijvoorbeeld één jaar minder dan zes uur meegaat, heeft de koper het recht op herstel, vervanging of terugbetaling volgens de expliciete garantie.

Een impliciete garantie is niet uitdrukkelijk door de verkoper gegeven, maar vloeit voort uit de wet. In de wet wordt dit conformiteit genoemd, wat is vastgelegd in artikel 7:17 van het Burgerlijk Wetboek. Een voorbeeld hiervan is een consument die een wasmachine koop van € 1.300,00. De consument mag verwachten dat een wasmachine van die prijs minimaal een aantal jaren mee gaat zonder dat er gebreken ontstaan. Ontstaan er toch gebreken, dan kan de consument zich op de wettelijke garantie beroepen. De consument moet dan moet aanvoeren dat de wasmachine niet conform is want niet aan de verwachtingen voldoet die de consument ervan mocht verwachten.

Onderzoeksplicht van de koper

• Due diligence onderzoek

Toch dient de koper niet blindelings aan te nemen dat deze garanties accuraat zijn, de koper heeft namelijk ook de verplichting om zelf onderzoek te verrichten. Over het algemeen geldt dat hoe professioneler de koper is, des te meer onderzoek er van hem verwacht mag worden. Bij overnames wordt dit onderzoek door de koper verricht tijdens een zogenaamd due diligence onderzoek. De koper kan tijdens een due diligence onderzoek controleren of garanties kloppen.

• Disclosure Letter

Bij overnames worden de uitkomsten van een due diligence onderzoek vaak verwerkt in een “disclosure-letter.” In een “disclosure letter” wordt informatie door de verkoper aan de koper onthult die relevant is voor de transactie. Dit gaat dan om feiten, omstandigheden, risico’s of voorwaarden met betrekking tot het bedrijf die niet consistent zijn met de garanties die zijn opgenomen in de koopovereenkomst. Deze openbaarmakingen kunnen variëren van financiële aangelegenheden tot juridische kwesties, contractuele verplichtingen, claims, geschillen, milieuaspecten en andere relevante informatie. De openbaarmakingen in de disclosure letter hebben vaak als juridisch gevolg dat voor de informatie die openbaar is gemaakt geen beroep door de koper kan worden gedaan op de garanties.

Vrijwaringen

Waar garanties de koper beschermt tegen onbekende risico’s, heeft een vrijwaring meestal betrekking op bekende feiten. Koper en verkoper komen een vrijwaring overeen wanneer een specifiek risico of feit is waargenomen en bekend is, maar het nog onduidelijk is of en in hoeverre dit risico zich openbaart. Vrijwaringen worden dus afgesproken wanneer het risico niet volledig vast staat, maar er wel een kans bestaat dat dit zich voordoet in de toekomst.

Een voorbeeld hiervan is een vrijwaring die een verkoper aan de koper geeft bij in een koopovereenkomst van aandelen. De verkoper vrijwaart de koper van aansprakelijkheid voor bepaalde schade of verliezen die voortvloeien uit schendingen van bepaalde garanties.

Een ander voorbeeld van een vrijwaring is het scenario waarin er mogelijk sprake is van bodemverontreiniging, maar dit nog niet is aangetoond, koper en verkoper kunnen afspreken dat mocht er sprake zijn van bodemverontreiniging waardoor er in de toekomst saneringskosten gemaakt moeten worden dat dit voor kosten van de verkoper komt. Als het al bekend is dat er bodemverontreiniging is, dan is het onlogisch om een vrijwaring af te spreken, dit wordt doorgaans dan gewoon in de koopprijs verrekend.

De verschillen tussen vrijwaringen en garanties

• In tegenstelling tot garanties richt een vrijwaring zich meestal op een specifieke gebeurtenis waarvan bij het aangaan van de koopovereenkomst voorzienbaar is dat dit nadelige financiële gevolgen zal hebben voor het overgenomen bedrijf.
• Bij een vrijwaring kan een vordering tot nakoming worden ingediend zonder dat er sprake is van een tekortschieten, terwijl bij garanties een vordering pas kan worden ingediend als er inbreuk is gepleegd op een garantie (een tekortschieten).
• In tegenstelling tot garanties zijn op vrijwaringen vaak minder of geen gebruikelijke beperkingen van toepassing. Bij garanties rust op de koper doorgaans een schadebeperkingsplicht volgens artikel 6:101 BW. Bij een vrijwaring is de koper verzekerd van schadeloosstelling doordat hij zijn schade kan verhalen op de verkoper. Hoewel een vrijwaring dus op zichzelf onbeperkt is, wordt wel betoogd dat de koper op grond van redelijkheid en billijkheid toch een schadebeperkingsplicht heeft. Verder wordt vaak contractueel een maximumbedrag van aansprakelijk van de verkoper onder de vrijwaring afgesproken. Dit beperkt de aansprakelijkheid van de verkoper.
• Kennis van de koper (bijvoorbeeld door het uitvoeren van due diligence-onderzoek bij een overname) kan afbreuk doen aan de omvang van garanties. Bij vrijwaringen kan dit niet. Een vrijwaring wordt juist verstrekt als gevolg van het signaleren van de koper van bepaalde risico’s. De financiële gevolgen van vrijwaringen zijn over het algemeen voorzienbaar en afgesproken, terwijl bij garanties kennis van de koper invloed kan hebben op de reikwijdte ervan.

Wij bieden meerdere modellen aan die voor u te gebruiken zijn in deze context:

• Set garanties die kunnen gebruikt worden bij koopovereenkomst overname van aandelen;
• Engelstalig model voor de garantie voor een product (warranty);
  • Benieuwd naar het verschil tussen garantie en een warranty? We hebben er hier meer over geschreven.
• Een disclosure letter;
• Garantieverklaring aannemersbedrijf.